Krótka historia wydań Koziołka Matołka

Koziołek Matołek – postać literacka stworzona przez Kornela Makuszyńskiego i Mariana Walentynowicza w jednej z pierwszych w Polsce historyjek obrazkowych dla dzieci, która ukazała się w 1933 roku. W czasach PRL-u przeszła głęboką cenzurę w warstwie tekstowej i rysunkowej…

- W wersji z lat 30. pojawiają się w opowiastce elementy związane z epoką. Samoloty śmigłowe, wojsko i detale architektury z tamtych lat – mówi Wojciech Jama, kolekcjoner komiksów i bajek, z którego zbiorów powstała wystawa w Krakowskim Muzeum Narodowym.

Nikogo nie raziło wtedy, że Koziołek Matołek z Panem Twardowskim wybrał się na księżyc i...

 - Siedzą sobie na nim przy sporej butelce przezroczystego płynu – dodaje Jama.

Niestety, potem historia obrazkowa narysowana przez Walentynowicza spłonęła w czasie Powstania Warszawskiego. Po wojnie w 1947 roku, przez krótki okres czasu prywatne wydawnictwa, jak Gebethner i Wolff – miały możliwość  wydać pierwszą księgę Koziołka Matołka, którą artysta na nowo narysował.

- Później, prywatne wydawnictwa nie miały już racji bytu, bo wszystko przejęło państwo. Miało  monopol na książki, a dodatkowo w czasie PRL-u, aż do odwilży, czyli roku 1956,  Walentynowicz i Makuszyński popadli w niełaskę i nic nie wydawali – tłumaczy Jama.

Dopiero po odwilży Wydawnictwo Literackie zaczęło na nowo wydawać Koziołka Matołka i na potrzeby tego wydania, Walentynowicz – na nowo narysował jego przygody. To była wersja uaktualniona i uwspółcześniona: jest milicja, która nosi współczesne mundury, samoloty odrzutowe.

W drugim tle można zobaczyć, że pojawia się panorama Warszawy i widok na Pałac Kultury. Jest jedna jedyna ingerencja w tekst. Kiedy Koziołek niesie bryłę złota do polskiej ambasady dla biednych polskich dzieci  - zmieniono to, bo wiadomo, że w PRL- u nie było nikomu źle, dla kochanych polskich dzieci.

 Nowe czasy, nowe wymagania. Władza czuwała!

-  Na naszej wystawie o komiksie w Muzeum Narodowym w Krakowie, szczególnie wyodrębniliśmy tę historię Koziołka  – dodaje Jama – pokazywaliśmy na niej kadry przedwojenne, powojenne i te z czasów PRL.  

Warto, żeby najmłodsi wiedzieli, jak zmieniała się historia nawet u Koziołka Matołka.

Wojciech Jama – kolekcjoner, pomysłodawca i darczyńca eksponatów dla Muzeum Dobranocek. Część zbiorów jego komiksów można było zobaczyć na wystawie w Muzeum Narodowym w Krakowie pt.  „Teraz komiks!” poświęconej polskiemu komiksowi. Uhonorowany odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. Prowadzi stronę na FB https://www.facebook.com/MuzeumKomiksu/

opr: Damosfera

Grafika: ze zbiorów Wojciecha Jamy z "Muzeum Komiksu" https://www.facebook.com/media/set/?vanity=MuzeumKomiksu&set=a.622234717807339